Khi tìm hiểu sâu vào lĩnh vực học tập, bạn có thể dễ dàng khám ra rằng, có rất nhiều phương pháp để tiếp thu một môn học. Nhiều phương pháp học tiếp tục nổi lên và trở nên phổ biến. Một trong số đó là phương pháp SQ3R.
Phương pháp SQ3R là gì?
Cho dù bạn đang sử dụng phương pháp này để áp dụng cho việc học, hay đơn giản là đọc để tham khảo thôi, thì phương pháp này vẫn là một sự lựa chọn phù hợp để nghiên cứu, hiểu và ghi nhớ bất kỳ thông tin nào một cách nhanh chóng. Phương pháp SQ3R được đề cập đầu tiên vào năm 1946 trong cuốn sách Học tập hiệu quả (Effective Study) của nhà tâm lý học giáo dục Francis P. Robinson.
Trọng tâm của phương pháp này là giúp người học làm việc hiệu quả và tích cực trong việc đọc và hiểu các văn bản, đặc biệt là các tài liệu học tập.
Phương pháp này được cho rằng nó có thể được áp dụng cho bất kỳ loại văn bản nào nếu như bạn muốn hiểu sâu hơn về một điều gì đó.
Lợi ích của phương pháp SQ3R
Lợi ích chính và rõ nhất của việc sử dụng phương pháp này là giúp tối ưu thời gian đọc của bạn. Bằng cách sử dụng năm bước của phương pháp SQ3R, bạn có thể chủ động đọc nội dung nào đó và có khả năng ghi nhớ và giải thích nội dung văn bản tốt hơn.
Lợi ích thứ hai là từ việc sử dụng bước đầu tiên, bạn sẽ đọc có chủ ý hơn và tập trung vào những thông tin chính và phù hợp nhất. Điều này sẽ đảm bảo rằng bạn ghi nhớ nội dung tốt hơn.
Một số lợi ích bổ sung bao gồm: Khả năng thêm R vào phương pháp – Được gọi là SQ4R, chữ R thứ tư có thể có nghĩa là Relate (Liên kết), Record (Ghi lại) hoặc Reflect (Suy ngẫm). Bước bổ sung này cho phép bạn tạo liên kết kiến thức với trải nghiệm của riêng bạn (Relate), thực hiện tóm tắt bao quát hơn để hiểu thông tin (Record) hoặc hiểu sau hơn về một chủ đề và làm rõ nó (Reflect).
Nhận thức rõ hơn về những gì bạn đang đọc cho phép bạn nắm được liệu nó có đáng đọc hay cần tập trung vào nội dung nào trong một văn bản hay không – Điều này có nghĩa là bạn sẽ đọc nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Bạn có khả năng tập trung và suy nghĩ tốt hơn về chủ đề hoặc tài liệu đang đọc – Điều này có nghĩa là bạn đang tự động bước vào quá trình tư duy để tiếp thu thông tin tốt hơn. Bạn đang đọc với mục đích cụ thể mà bạn đã định hình trong đầu, và bạn có nhiều khả năng trở nên vượt trội trong việc đó.
Nó giúp bạn dễ dàng chuyển tài liệu mới vào bộ nhớ dài hạn của bạn. Thông tin chúng ta thu nhận hiện nay được lưu trữ trong bộ nhớ ngắn hạn của chúng ta là có thời hạn, và sẽ chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn. Việc lưu trữ thông tin ngắn hạn và sau đó, có thể chuyển sang dài hạn thông qua phương pháp này là cả một điều đáng kinh ngạc, vì chúng ta có nhiều khả năng lưu giữ và sử dụng thông tin đó hơn.
Bạn sẽ giảm tải tình trạng quá tải thông tin – Phương pháp này khuyến khích bạn ghi nhớ được thông tin trong một khoảng thời gian dài. Để phương pháp này hoạt động, bạn không nên nhồi nhét hoặc làm quá tải tâm trí của mình với những thông tin không cần thiết. Điều này rất quan trọng đối với nhiều người vì thông tin ở khắp mọi nơi và rất dễ bị quá tải.
Bạn sẽ dành thời gian ít hơn để nghiên cứu và áp dụng thông tin nhiều hơn – Mặc dù phương pháp này có vẻ như mất nhiều thời gian hơn để nghiên cứu và xử lý, nghiên cứu cho thấy rằng những người sử dụng phương pháp SQ3R dành ít thời gian học hơn cho kỳ thi hơn so với những người không sử dụng phương pháp này. Bên ngoài lĩnh vực học thuật, điều này có nghĩa là bạn có thể xử lý thông tin nhanh hơn những người khác và do đó, có thể áp dụng những bạn đã đọc một cách nhanh hơn.
Làm thế nào để áp dụng phương pháp này?
Phương pháp điển hình để nghiên cứu các văn bản hoặc các đầu sách cải thiện bản thân đối với hầu hết mọi người là, chúng ta đọc chúng và đánh dấu những phần quan trọng trong đó. Mặc dù đó không phải là một phương pháp tồi, nhưng nó không phải là một cách đọc hiệu quả và chất lượng nhất. Nếu bạn đang muốn tiếp cận văn bản theo hướng hiệu quả hơn, thì phương pháp SQ3R sẽ rất phù hợp với điều bạn đang tìm kiếm.
SQ3R là cách viết tắt của năm bước mà bạn sẽ thực hiện: Survey, Question, Read, Recite và Review.
Dưới đây là giải thích chi tiết của từng bước trong năm bước để bạn có thể tự áp dụng và phát triển kỹ năng của bản thân hơn.
1. Survey (Khảo sát)
Bước đầu tiên trong phương pháp SQ3R là khảo sát, và trong trường hợp này, bạn sẽ dành vài phút để “quét” toàn bộ văn bản. Cách thực hiện ở đây không phải là đọc lấy bất kỳ thông tin cụ thể nào mà là phải hiểu bố cục, các chương, phần, các từ in đậm và in nghiêng cũng như bất kỳ hình ảnh hoặc đồ thị nào có trong đó.
Đối với các tài liệu học tập, cách đọc lướt sơ bộ thông tin sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan, cấu trúc và sự hiểu biết về các nội dung chung. Đối với các loại văn bản khác, bạn có thể xem đây là một bản tóm tắt chung về những gì tác giả đang muốn truyền tải đến người đọc. Bước này sẽ cung cấp cho bạn nền tảng khi bạn bắt đầu đọc và cố gắng hiểu văn bản.
2. Question (Đặt câu hỏi)
Sau khi đã xem qua một cuốn sách, bạn sẽ muốn tự đặt ra những câu hỏi dựa trên đó. Một cách dễ dàng hơn là bạn có thể xem tiêu đề chương và chuyển chúng thành câu hỏi. Hãy nhớ viết ra những câu hỏi này, và sau đó, bắt đầu bằng cách tự hỏi bản thân những gì bạn đã biết về các chủ đề mà cuốn sách đang đề cập. Điều quan trọng là bạn phải tự hỏi mục tiêu của bạn khi đọc cuốn sách đó là gì, và so sánh nó với câu trả lời của bạn. Nếu bạn đang đọc một cuốn sách cho một mục đích cụ thể, bạn sẽ muốn một cuốn sách có thể trả lời những câu hỏi đó. Bạn cũng sẽ có ý tưởng về những chương nào bạn cần tập trung để tìm hiểu kỹ hơn.
Bước đặt câu hỏi chính là hiểu được ý mà tác giả muốn truyền tải đến người đọc. Ngoài ra, hãy viết vào lề trái những câu hỏi mà bạn có. Ở giai đoạn sau, bạn ghi chú lại các câu trả lời ở lề bên phải.
3. Read (Đọc)
Sau khi mọi thứ đã được sắp xếp, bạn có thể bắt đầu đọc sau khi đã ghi nhớ những gì bạn làm ở các bước trước đó. Giữ cấu trúc bạn có được ở bước một và các câu hỏi từ bước hai trong tâm trí khi bạn đọc.
Trong khi đọc, hãy chú ý đến các chương, câu được in đậm và giải thích dưới đồ thị và hình ảnh. Hãy chủ động đọc như viết ra các câu hỏi bổ sung khi bạn đang đọc và tích cực tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi trước đó. Điều này cũng có nghĩa là viết ra các câu trả lời và giải thích trong văn bản.
Đừng xấu hổ nếu như bạn phải giảm tốc độ đọc lại. Bước này khuyến khích bạn dành thời gian cho những phần phức tạp hơn hoặc những phần đòi hỏi sự tập trung nhiều hơn. Hãy dành thời gian để đọc lại nếu cần thiết. Đồng thời bớt chú ý đến những thông tin không quan trọng hoặc những điều bạn đã biết.
4. Recite (Thuật lại)
Sau khi đọc, việc thuật lại nội dung là bước tiếp theo. Ở bước này bạn sẽ lấy tất cả thông tin bạn đã đọc và biên soạn thành lời của riêng bạn. Bạn muốn sử dụng thời gian này để đặt lại câu hỏi cho bản thân về văn bản và trả lời chúng dựa trên những gì bạn đã đọc được từ văn bản. Một vài góc độ khác mà bạn có thể thử là giải thích những gì bạn đã đọc cho người khác, hoặc một ai đó trong trí tưởng tượng của bạn. Bạn cũng có thể xem xét việc tạo một bản tóm tắt bằng lời của mình như một cách hỗ trợ thêm.
5. Review (Xem lại)
Bước cuối cùng của phương pháp SQ3R là xem xét. Mặc dù bạn nghĩ rằng việc đọc thuộc lòng là tất cả những gì bạn cần làm, nhưng xem lại là một bước bổ sung để củng cố mọi thứ, để thông tin được lưu giữ tốt hơn, nó phải được xem xét và lặp lại nhiều lần – bất kể đó là một văn bản giáo dục hay một cuốn sách phát triển cá nhân.
Trong cả hai trường hợp, bạn sẽ có những ghi chú hoặc những điều rút ra từ văn bản và việc nhìn lại những ghi chú đó rồi xây dựng thông tin dựa trên chúng sẽ rất tốt. Lần đầu tiên bạn nhìn vào một văn bản, có thể có những phần khó hơn hoặc những phần mà bạn không hiểu lắm. Nhưng sau khi nghiên cứu lại những phần cụ thể đó lần thứ hai hay thứ ba, bạn có thể hiểu rõ hơn và ghi chú tốt hơn so với ban đầu.
Điều đáng chú ý nữa là bước này có thể vô cùng hữu ích nếu bạn thực hiện bước cuối cùng này trong một ngày sau khi thực hiện bốn bước trước đó.
Kết luận
Phương pháp SQ3R là một phương pháp có cấu trúc có thể cung cấp cho bạn sự hiểu biết sâu sắc hơn về một văn bản và cải thiện tổng thể khả năng hiểu văn bản của bạn. Bằng cách sử dụng phương pháp này, bạn có thể loại bỏ thông tin không liên quan và tập trung vào thông tin quan trọng hơn. Ngoài ra, bạn sẽ có thể giữ lại thông tin đó nhờ các kỹ thuật khác nhau mà phương pháp SQ3R mang lại.
———-
Tác giả: Leon Ho
Link bài gốc: The SQ3R Method: How It Maximizes Your Learning Comprehension
Dịch giả: Nguyễn Minh Ngọc – ToMo – Learn Something New
